Slimopweg Arnhem-Nijmegen maakt de balans op
Op maandag 28 mei werd in Musis Sacrum in Arnhem het project ‘Slimopweg Arnhem-Nijmegen’ afgesloten. Het project, dat een looptijd had van vier jaar, had als doel om de regionale infrastructuur beter te benutten door het zoveel mogelijk verminderen van de verkeersdruk in de spits.
De bereikbaarheid van stedelijke centra staat onder druk en dat is slecht voor de (regionale) economie en leefbaarheid. Alleen infrastructuur verbeteren helpt niet meer; daarom is in 2014 een bereikbaarheidsverklaring opgesteld waarin is afgesproken dat rijk, regio en bedrijfsleven samen maatregelen gaan nemen om het gedrag van verkeersdeelnemers te veranderen en slimme verkeerssystemen te introduceren.
Het project met de meeste spitsmijdingen (meer dan 800 per dag) was tijdens de werkzaamheden rondom de A12 tussen Ede en Grijsoord. Toen kregen automobilisten een financiële beloning als ze gedurende de wegwerkzaamheden de spits meden.
Een ander onderdeel van het project was dat bij grote werkgevers fietsstimuleringsweken zijn gehouden. Medewerkers konden e-bikes uitproberen of een gratis opknapbeurt voor hun fiets krijgen.
Daarnaast zijn bezoekers van het centrum of van ziekenhuizen benaderd met specifieke ov-probeeracties.
Sommige acties moeten nog in gang gezet worden. Zo zullen na de zomervakantie de grote onderwijsinstellingen op Heijendaal, Radboud Universiteit en Hogeschool Arnhem-Nijmegen hun roostertijden verschuiven. Hiervan worden positieve effecten verwacht: vooral minder reizigers tijdens de piek van de ochtendspits (verbetering van de doorstroming op de weg, 27% minder in de bus, 19% minder in de trein en op fietspaden ook 19% minder).
De IKN heeft meerdere keren aandacht besteed aan het project en de mobiliteitsmakelaar een podium gegeven. Het stimuleren van het gebruik van de fiets heeft meerdere voordelen: minder files op de weg en met name in de spits, minder volle parkeerplaatsen, gezondere werknemers en een kleinere CO2-footprint.
Ofschoon het bedrijfsleven zo een belangrijke rol kan vervullen om de bereikbaarheid te verbeteren, moeten we niet vergeten dat er voor de verschillende overheden nog veel grotere opdrachten liggen.
Zo is het te wijten aan overheidsbeleid dat de treinen en veel bussen overvol zijn en er voor de pendelaars nauwelijks nog plaats over is. In plaats van alles gratis weggeven aan scholieren en studenten, zou het uitreiken van vouchers met een beperkt vervoersbudget veel verstandiger zijn. Hetzelfde geldt natuurlijk voor het nieuwe plan van de gemeente Nijmegen om alle minima vrijwel gratis met de bus te laten reizen.
De landelijke overheid had al jaren geleden een algemene kilometerheffing met spitstarief moeten instellen. Hiermee laat het verkeer zich veel beter spreiden over de dag en het laat mensen een bewustere keuze maken. Het nieuwe kabinet heeft een kilometerheffing voor vrachtverkeer aangekondigd, maar dat is niet voldoende en bovendien wordt er te veel gedraald met dit project.
Als we het hebben over ‘beter benutten’, dan moeten we natuurlijk ook naar de busbanen kijken, die er veelal erg verlaten bijliggen. Gezien de alsmaar toenemende bezetting van de bussen door niet-werkenden, is de vraag gerechtvaardigd waarom zo’n groot deel van de infrastructuur niet beschikbaar is voor ondernemers en werkenden, die afhankelijk zijn van de auto. Als het milieu het argument is, dan is een proef waarbij elektrische auto’s gebruik mogen maken van busbanen (zoals dat in andere landen blijkbaar wel kan) toch wel het minste wat we mogen verwachten.
Een groot probleem is ook dat gemeenten de wegcapaciteit voor auto’s verminderen, terwijl het autogebruik- en bezit juist toenemen. Het is erg moeilijk om ondernemers te motiveren hun personeel minder te laten rijden of buiten de spits te laten reizen, als de gemeenten vervolgens de capaciteit van wegen gaan terugbrengen, omdat die capaciteit niet meer nodig zou zijn. Door dit soort maatregelen wordt een eventuele winst aan bereikbaarheid en doorstroming weer teniet gedaan.
Helaas hebben we in Nijmegen hiervan een ‘goed’ voorbeeld gezien, waarbij de Graafseweg werd versmald met als reden dat de capaciteit niet meer nodig zou zijn.
Al met al blijft de IKN projecten als Slimopweg en Beter Benutten steunen maar we zullen ook extra kritisch blijven op overheidsvoornemens en – maatregelen die een negatief effect op doorstroming en bereikbaarheid hebben.